To był spontaniczny zryw mieszkańców gminy Łukowa. I absolutnie spontaniczna ... zbiórka kamieni do budowy pomnika. Prym wiedli bracia Buczkowie: Ludwik, Lucjan i 13-letni wówczas Jan, gdyż ich pole na tzw. Glińsku tuż za wsią Podsośnina obfitowało w tego typu kamienie. Rzeźbę na pomnik wykonał Bolesław Augustyn, brat nauczyciela z Osuch.
Jeśli chodzi o pomnik. Pamiętam, jak przywieziono ogromny kamień z Józefowa, z którego miano wyrzeźbić postać kobiety. Postać tą, tutaj na miejscu wyrzeźbił Bolesław Augustyn brat miejscowego nauczyciela. Orzeł z pomnika został zdjęty z cokołu i schowany w piwnicy budynku szkoły, w czasie wojny. Co się z nim stało nie wiem - wspomina Józef Osuch, strzelec osuchowski.
Pomnik w Osuchach został poświęcony i odsłonięty dokładnie 12 listopada 1933 r.
W czasie wojny pomnik został całkowicie zniszczony przez Niemców. Dopiero w 2008 roku staraniem Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami w Gminie Łukowa, udało się dotrzeć do rodziny przedwojennego kierownika szkoły, pana Augustyna.
Na podstawie odnalezionej we Francji małej fotografii, kamieniarz z Józefowa p. Jan Pastuszek zrekonstruował pomnik. 11 listopada 2008 roku odbyły się uroczystości odsłonięcia i poświęcenia pomnika z udziałem ostatnich żyjących budowniczych, czyli strzelców osuchowskich. Wszystkie koszty pokryte zostały z kwesty organizowanej przez łukowski Komitet Opieki nad Cmentarzami.
Miejscem Pamięci opiekuje się GOK w Łukowej, obecnie pomnik znajduje się na terenie budowy Muzeum Partyzantów w Osuchach:
-W 2022 roku strzelcy z Zamościa włączyli się uporządkowanie otoczenia pomnika i wzięli udział w uroczystościach z okazji Narodowego Święta Niepodległości w Łukowej. W tym roku Strzelcy z Zarządu Głównego z Rzeszowa w 84. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego uroczyście wciągnęli flagę na maszt i zapalili znicze. 11 listopada 2023 roku w 90. rocznicę powstania pomnika pojawią się na pewno z kwiatami mieszkańcy Osuch z Bogdanem Sarneckim na czele - zapowiada GOK w Łukowej.
foto: www.polskaniezwykla.pl