Znacie to zapomniane miejsce w Biłgoraju ? (foto)

Stanisław Kostka Nowakowski był nie tylko jednym z ostatnich właścicieli Biłgoraja, zresztą bardzo dla niego zasłużonym, lecz także wielkim patriotą. Miał duży udział w dziele odzyskania niepodległości przez Polskę. Kim był ów dziedzic Biłgoraja? Przede wszystkim szambelanem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, czyli urzędnikiem jego dworu, a dokładniej pełniącym służbę na pokojach i salonach panującego. Urząd ten znano w Rzeczypospolitej już za króla Jana III Sobieskiego, który poślubił Francuzkę Marię de Arquien de la Grange. Właśnie z tego kraju został on przeniesiony do nas, chociaż upowszechnił się dopiero za Poniatowskiego, w dodatku już jako tytuł honorowy, aczkolwiek odpowiadał dawnej godności podkomorzego. Tylko 18 osób go nosiło za jego czasów i to pochodzących wyłącznie ze szlachty. Przedostatni właściciel Biłgoraja, a więc z czasów poprzedzających jego przekazanie na Skarb Państwa, tj. Królestwa Kongresowego – Stanisław Kostka Nowakowski urodził się w 1763 roku w miejscowości Rogi w Małopolsce, zmarł 23 listopada 1841 roku w Warszawie, zgodnie z napisem na epitafium w kościele biłgorajskim. Podczas swego zarządu dobrami biłgorajskimi, założył (przed 1820 r.) wspaniałą rezydencję na obrzeżach Biłgoraja w Rożnówce, w której oprócz dużego pałacu znajdował się ponadto park, zaprojektowany na wzór królewskich Łazienek, z amfiteatrem i kanałami. To właśnie on został przyozdobiony przez niego pomnikami największych bohaterów walk o niepodległość Polski: generała lejtnanta Tadeusza Kościuszki, generała Jana Henryka Dąbrowskiego i księcia Józefa Poniatowskiego. (Wzniósł także posąg wielkiemu poecie czasów stanisławowskich, biskupowi Ignacemu Krasickiemu i kilka innych). Tylko niewielka część spuścizny po nim ocalała do naszych czasów. Jego pałac zniszczyli Rosjanie podczas I wojny światowej, pomniki zaś ulegają ciągłemu procesowi starzenia i degradacji. Został jedynie park oraz resztki kanałów. W XIX w. w tutejszym folwarku działał browar. Powstał tutaj też młyn wodny na Białej Ładzie. Do folwarku przynależne były ponadto stawy rybne, położone po przeciwległej (tzn. wschodniej) stronie miasta. Dziś, znane jako tzw. stawy Ćwikły, znajdują się one w granicach dzielnicy Piaski, przy ulicy noszącej nazwę Rożnówka Stawy. W latach I wojny światowej (1914-1918) nieużytkowany i zaniedbany pałac Nowakowskiego ostatecznie popadł w ruinę i został rozebrany; pozostał po nim park (obecnie Park im. Stanisława Nowakowskiego) wraz z niewielkimi elementami architektonicznymi. Piotr Flor - Biłgorajskie Towarzystwo Regionalne/wikipedia